થાળ - દિલ દ્વારિકાપૂરી રળીયામણી......

(રાગ: પરભુ ઊંડો તે કૂવો જળ ભર્યો....) 

                        દિલ દ્વારિકાપૂરી રળીયામણી......

વૃત્તિ રૂક્ષ્મણી રાંધે રસોઈ....પુરષોત્તમને પીરસવા

                        પ્રેમ પૂરી પકવાન બનાવિયા........

ભાવે ઓસાવ્યો આનંદી ભાત રે....પુરષોત્તમને પીરસવા

                        ધર્મ નીતિના વ્યંજનો નીપજ્યા......

માખણ,  મીસરીને કઢિયેલ દૂધ રે....પુરષોત્તમને પીરસવા

                        દયા દાળ, સમતા શાકની શોભા બની......

બ્રહ્મ ખુમારી ચટણી અથાણાં રે....પુરષોત્તમને પીરસવા

                        જમુના સુક્ષમણા જળની જાળી ભરી......

પ્રેમ પાટલે પધાર્યા સુંદર શ્યામ રે...પુરષોત્તમને પીરસવા

                        જોતાં જમનાર જમાડનાર કોઈ નહિ......

ચૂંથારામ આકાર નીરાકારમાં જાય રે....પુરષોત્તમને પીરસવા

આંખ વિનાનું......

 (રાગ:ત્રાંબા તે કુંડી સવા ગજ ઊંડી ......)

આંખ વિનાનું દર્પણ કેવું જાણો છાણા જેવું રે.

ગુરુ વિનાનો જ્ઞાન કરે તો વન્જ્યા દીહ્યા જેવું રે.

ગુરુ નહિ તો આંખ વિનાનો એવું વેદ કહે છે રે,

દેખા દેખી ગાય ખરો પણ દર્શન કોણ જ દેશે રે.

વેદો પણ પોકારી કહે છે ગુરુ વિનાનું શું ગાવું રે.

અંધેઅંધા પંથ ના દેખે, ભીંતોમાં ભટકાવું રે.

જ્ઞાન ગ્રહીને ગુરુ કરે તો સત્ય સ્વરૂપ લે શોધી રે.

ચૂંથારામ સદગુરુને શરણે, જે જન જઈને અટકે રે.

કુળ એકોતેર પેઢી રે તારે, અમરાપુરમાં મહાલે રે.

અંતરદેશી મળીયા..........

(રાગ: મારું રણ તમે છોડાવો રે રણછોડ રાયા.....)

મને અંતરદેશી મળીયા રે ભ્રમણાઓ ભાગી

મારા મનના મનોરથ ફળીયા રે વિટંબણાઓ ત્યાગી

ભાવસાગરમાં ભટકાતો ...........

ખાતો માયાની લાતો ........

પંચ ભૂતોમાં ભટકાતો રે .... ભ્રમણાઓ ભાગી 

મારે અંતરમાં અજવાળું .........

હું બહાર કશુ ના ભાળું.........

મારું સળી પડ્યું જગનું લાળુ રે .....ભ્રમણાઓ ભાગી

સદગુરુની શાંનકા વાગી.........

મારી અંતરજ્યોતિ જાગી ............

ચૂંથારામ રહ્યો અનુરાગી રે ..... ભ્રમણાઓ ભાગી

____________________________________________________________________

 

ગુરુ મહિમા

(રાગઃ મારા માંડવે ઉડે રે ગુલાલ ...........)

ગુરુ વચને ગળીયાં છે મન, ગુરુ વચને ગળીયાં છે મન

                     ત્રિવિધના તાપ ટળીયાં મનના હો રામ

મળી અમને ગુરુગમની શાન, મળી અમને ગુરુગમની શાન

                      ગુરુગમ ચાવીએ તાળાં ખોલીયાં હો રામ

ખોલી દીધાં અગમઘરનાં દ્વાર, ખોલી દીધાં અગમઘરનાં દ્વાર

                      અગમ સુગમે સાહ્યબો શોભતા હો રામ

જાણી લીધી જીવાભાઈની જાત, જાણી લીધી જીવાભાઈની જાત

                      ગુણની ગાદીએ જીવરામ શોભતા હો રામ

જોઈ લીધા માયાનાં રૂપ,જોઈ લીધા માયાનાં રૂપ

                      રૂપના રૂશણે માયા માલતી હો રામ

રૂપ ગુણે ભાળ્યો રે ભગવાન, રૂપ ગુણે ભાળ્યો રે ભગવાન

                      અનામીના નામે નક્કી કરીયો હો રામ

તૂટી પડ્યા મમતાના મહેલ, તૂટી પડ્યા મમતાના મહેલ

                      ગગનગીરાએ તંબુ તાંણીયા હો રામ

છૂટી ગયો કર્તાપણાનો ભાવ, છૂટી ગયો કર્તાપણાનો ભાવ

                      અકર્તાના ઘેર પગરણ માંડિયા હો રામ

પૂરણ પદ પરખાયો રે નિર્વાણ, પૂરણ પદ પરખાયો રે નિર્વાણ

                     અગમ ઘરના ભેદુ સંતો ભેટીયા હો રામ

શોભે સુંદર શાધારામની જોડ. શોભે સુંદર શાધારામની જોડ

                     છગનરામની શાને સંશય ટળીયા હો રામ

આનંદ સાગર છલકાઈ જાય, આનંદ સાગર છલકાઈ જાય

                     પરાંણ પરાની પાળે મલતા હો રામ

--------------------------------------------------------------------------------

(રાગઃ ખાખમેં ખપજાના જીવડા...........)

સદ્‍ગુરુ મળીયા, સંસય ટળીયા, નામ નગરમાં નિર્માયા હા...............હા

પંચ તત્વોકી કાયા માયા યુક્તિથી સમજાયા હા...............

શી કહું શોભા નામ નગરની જ્યાં જોવું ત્યાં જગરાયા હા..................હા

સંત વિદેહી તે રસ માણે જેણે ગુરુગમ પાયા હા.........

અલખ નામ નિર્વાણ લખાવે કોઇ અદ્‌લ ધરીપે આયા હા.............હા

નહીં સંન્યાસી નહીં ઉદાસી અખંડાનંદ ઘર પાયા હા..............

અક્ષરાતિત સંબંધકો મૂલા નહીં કોઇ થાપ ઉથાપા હા.................હા

દાસ ચુંથારામ સદ્‌ગુરુ સંગ મળીયા તેણે પૂર્ણ પદ પાયા હા....................


--------------------------------------------------------------------------------

- શ્રી ચુંથાભાઇ જીજીદાસ પટેલ, જિંડવા

                     

જાગ જીવલડા

(રાગ: જાગ જીવલડા, ભવસાગરના કાઠે આવેલું નાવ બુડશે)

જાગ જીવલડા, વાણેલાં વાયાં ને રજની વીતી ગઈ

આ મનુષ્ય દેહ તે વાણું છે
હરિ ભજવાનું શુભ ટાણું છે
હરિ નામ નારાયણ નાણું છે, જાગ જીવલડા,........ (૧)

આ દેહ તો મોક્ષ દરવાજો છે
નીકળવાનો લાગ સારો છે
સત સંતોનો સંગ સારો છે, જાગ જીવલડા, .........(૨)

સદગુરુનું શરણું ઝડપી લે
તન મન ધન શિશ સમર્પી દે
તારા હું પદ ભાવને હરફી દે,જાગ જીવલડા, ........ (૩)

અજ્ઞાન નિંદ્રાથી જાગી જા
દોષ દુર્ગુણ દંગા ભાગી જાય
મોહ મમતા ભડ ભડ લાગી જાય, જાગ જીવલડા, ...... (૪)

સતસંગમાં મનડું રંગાઈ જાય
જગ વ્યવહાર વાતો વિસરાઈ જાય
સ્વરૂપમાં સુરતા સ્થિર થઇ જાય, જાગ જીવલડા, ........(૫)

ગુરુ છગન્રરામ શીખ સમજાઈ જાય
વેણ ને નેણ નિર્મળ થઇ જાય
પરાંણભાઈ વર્તન પલટાઈ જાય, જાગ જીવલડા, .......... (૬)

આનંદ ભયો

(રાગ: અમે ઈડરિયો ગઢ જીત્યારે આનંદ ભયો...)

અમને સમર્થ સદગુરુ મળીયા રે આનંદ ભયો
મારે ફેળા ચોરાસીના ટળીયા રે આનંદ ભયો
મારે દોહ્યલી વેળાના દા'ડા વીત્યા રે આનંદ ભયો
અમે બાવનીયો ગઢ જીત્યા રે આનંદ ભયો
જાણી જાણી જગત જાળ જુઠી રે આનંદ ભયો
મારી વૃત્તિ રૂપમાંથી ઉઠી રે આનંદ ભયો
એ તો સમજણ ઘરમાં પેઠી રે આનંદ ભયો
નિજ સ્વરૂપે કરીને સ્થિર બેથી રે આનંદ ભયો
ત્યાં તો જન્મ મરણ ણા હોય રે આનંદ ભયો
ત્યાં તો અખંડ આનંદ વર્તાયરે આનંદ ભયો
મારી ભેદભ્રમણા ભાગી રે આનંદ ભયો
ઝળહળ જ્યોત સ્વરૂપની જાગી રે આનંદ ભયો
અમે કર્તા અકર્તા નહિ રે આનંદ ભયો
સદા સ્થિર સ્વરૂપની મહી રે આનંદ ભયો
ગુરુ છગન સ્વરૂપે સમિતા રે આનંદ ભયો
પરાંણભાઈ ગુરુના વચને રસ પીધા રે આનંદ ભયો

વૈરાગના પ્રકાર

(રાગ: સર્વે સગાં બદ્રીપતિને સાંભળો રે)

ધન્ય ધન્ય ભાગ્ય વૈરાગ વષયો જેના રુદીયે રે

સદગુરુ સેવી પ્રેમના પંથે પોતે પડીયો રે

ચાર પ્રકારના વૈરાગ ચાર કહેવાય રે

યતમાન પહેલો વ્યતિરેક બીજો થાય રે

એક ઇન્દ્રિયને વશીકરણ ચોથો થાય રે

સ્મશાન વૈરાગ પહેલો યતમાન ગણાય રે

વ્યતિરેક તે વિષયો ત્યાજે માન માટે રે

મનથી રાગ થયો છે જેનો પહ બહાર દેખાય રે

એકે ઇન્દ્રિય તેથી પરમ સુખ થાય રે

નિશદિન ઉઠતી લહેરો આનંદની લહેરાય રે

રાગ રહિત જે બહાર ભીતર એક રૂપ રે

વશી કાટ તે મુક્તપણું તે કહેવાય રે

બ્રહ્મસ્વરૂપે કરીએ તેને ચુંથારામ રે

ગુરુગમથી ચાલો...

(રાગ: આરે વેળાના મને મારો સાયબો સંભાળિયા જી)

હકથી હાલો ગુરુગમથી જ ચાલો જી......
એવી શબ્દોમાં સુરતા પરોવી લ્યો સાહેબજી...
અગમની વાતો તમે કરી લ્યો સોબતીયા ભાઈ
ગુરુગમની વાતો તમે કરી લ્યો સોબતીયા ભાઈ

આજકાલ કરતાં આવરદા વહી જાશે જી.......
વીજળી ઝબકારે નિજપદ પરખો સાહેબજી.....
અગમની વાતો તમે કરી લ્યો સોબતીયા ભાઈ
ગુરુગમની વાતો તમે કરી લ્યો સોબતીયા ભાઈ

લેણા દેણીનો સૌ ખેલ ખલાકમાં જી.......
નિજ નામની દોરીએ ચઢીએ સાહેબજી.....
અગમની વાતો તમે કરી લ્યો સોબતીયા ભાઈ
ગુરુગમની વાતો તમે કરી લ્યો સોબતીયા ભાઈ

સતની કમાણીમાં સાહેબ રાજી જી........
પેલા અધર્મી ચોરાસી ફરશે સાહેબજી......
અગમની વાતો તમે કરી લ્યો સોબતીયા ભાઈ
ગુરુગમની વાતો તમે કરી લ્યો સોબતીયા ભાઈ

રચના રચી વિશ્વ વાડી બનાવી જી........
તેમાં વસી રહ્યો વનમાળી સાહેબજી......
અગમની વાતો તમે કરી લ્યો સોબતીયા ભાઈ
ગુરુગમની વાતો તમે કરી લ્યો સોબતીયા ભાઈ

સંત સેવા જાણો અવિચર ભક્તિ જી.......
ચુંથારામ હરિગુરુ સંત સમીતા સાહેબજી......
અગમની વાતો તમે કરી લ્યો સોબતીયા ભાઈ
ગુરુગમની વાતો તમે કરી લ્યો સોબતીયા ભાઈ

સદગુરુ

સદગુરુની ઓળખ

(રાગ: વીંછી ચડયો રે કમાડ વીંછી રામનો રે)

મનજી સંભાળજો ધરી પ્યાર સત્યના વિચારથી રે

જે હોય સદગુરુના બાળ એને શ્રવણ મનન અધિકાર સત્યના વિચારથી રે

સદગુરુ હોય હજારે એક સત્યના વિચારથી રે

આપે કંઠી ને ફૂંકે કાન, એવા ગુરુ શું કરાવે જ્ઞાન સત્યના વિચારથી રે

દેહમાં દર્શાવે નિજ નામ સત્યના વિચારથી રે

આત્મા અનુભવમાં જે લાવે, એવા સદગુરુ ઇષ્ટ કહાવે સત્યના વિચારથી રે

ગુરુ એ બાળકનું નહિ કામ સત્યના વિચારથી રે

તન મન માયા ને વળી દામ, સમર્પી પછી ભીડવો હામ સત્યના વિચારથી રે

તારું મૂળ સ્વરૂપ સંભાર્ય સત્યના વિચારથી રે

લાભ ને ખાધ ગુરુની ધાર, મનજી તારો પ્રેમ પગાર સત્યના વિચારથી રે

પ્રેમે ધર્મ સનાતન ધાર સત્યના વિચારથી રે

ચૂંથારામ ગુરુ નીહાળ પ્રેમે પ્રગટ પ્રભુને ભાળ સત્યના વિચારથી રે

-----------------------------------------------------------------------------------

(રાગ: મેરા જૂતા હૈ જાપાની, એ પતલૂન ઇન્ગ્લીશ્તાની...)

ગુરુજી કલ્પતરુનો છોડ, એ છે રંગીલો રણછોડ, એ છે મનડાં કેરો મોર, મારા ચિતડાનો ચોર

 

અનુપમ હીરલો હાથે ચડીયો, કર્મ તણી તે વ્હારી, તીબની બલિહારી

અમુલ્ય વસ્તુ લાધી અમને સેવું શારંગપાણી ..... સેવું શારંગપાણી

તારી મીઠી-મીઠી વાણી, કાશી ગંગા જેવી જાણી....તું છે કાળજડાંની કોર મારા ચિતડાનો ચોર

 

ડગલે-પગલે નમન કરું છું, પરમ પદના વાસી ... પરમ પદના વાસી

ગુણાતીત છો ગુણ ગંભીરા, અક્ષરાતીત અવિનાશી... અક્ષરાતીત અવિનાશી

જય જય અખંડ અંતર્યામી જય જય બળવંતા બહુ નામી, તું છે સતચિત આનંદ છોડ ચૂંથારામ ચરણકમળમાં જોડ

 

ગુરુજી કલ્પતરુનો છોડ, એ છે રંગીલો રણછોડ, એ છે મનડાં કેરો મોર, મારા ચિતડાનો ચોર

-----------------------------------------------------------------------------------

(રાગ: સર પે ટોપી લાલ હાથમે રેશમકા રૂમાલ હો તેરા ક્યા કહેના)

હો સમરથ ગુરુ મહારાજ પ્રભુજી દિલની શી કહું વાત હું દોડી આવ્યો છું

ટાળો મનના તાપ પૂરોને અંતરની અભિલાષ હું દોડી આવ્યો છું

                    હો......દિલમાં વસી છે તારી સુંદર મૂરતી મનોહર મુરતી

અંતરમાં તલસાટ ભર્યો છે મળવા તુંજ ને આજ હું દોડી આવ્યો છું

                    હો......તારી યાદ મુજને પળ-પળ આવે, ભાન ભુલાવે

ઘાયલ હૈયું આજ બન્યું છે કોને કહેવી વાત હું દોડી આવ્યો છું

                    હો......મન મારું ભમતું તુંજ સમીપમાં, તુંજ નજીકમાં

ભૂલ્યો તનનું ભાન, બન્યો છું તારામાં ગુલતાન હું દોડી આવ્યો છું

                    હો......દિલ દ્વાર ખોલી મારાં મન મેલ મેલી, મન મેલ મેલી

શરણે ચૂંથા બાળ ગુરુજી તું છે તારણહાર હું દોડી આવ્યો છું

-----------------------------------------------------------------------------------

(રાગ: તુમ ચલે ગયે પરદેશ.......)

ગુરુ રસિયા પુરણ કામ, ગુણોના ધામ....ગુરુજી અમારા દીનોના તારણહારા

                    હો......ગુરુ જ્ઞાનની ગોળી આપે છે

                              મહા રોગ સમૂળો કાપે છે

હા........રગ રગમાં જ્યોતિ તેજ તણા ધબકારા, દીનોના તારણહારા.......ગુરુ રસિયા પુરણ......(૧)

                    હો......મુક્યું નામનું નસ્તર સુખકારી

                              મારી અંતર વેદના સૌ ટાળી

હા........પર ઉપકારી ગુરુ સમરથ વૈદ્ય અમારા દીનોના તારણહારા.......ગુરુ રસિયા પુરણ.....(૨)

                    હો......ગુરુ નયનમાં નયન મિલાવ્યા કરો

                              ગુરુ ચરણમાં શીશ જુકાવ્યા કરો

હા........દાસ ચુથાભાઈના હૈયે અમૃતરસની ધારા, દીનોના તારણહારા.....ગુરુ રસિયા પુરણ....(૩)

-----------------------------------------------------------------------------------

અમૃતબિંદુ

ઊંચી સ્વરૂપ કેરી જ્યોત

(રાગ: ઊંચી તલાવડીની કોર પાણી ગ્યાતા પાણી .....)

ઊંચી સ્વરૂપ કેરી જ્યોત મંદિર ગ્યાતા મંદિર, સંદેશો મળીયો વાટમાં

સુરતાને સગપણના કોડ મંદિર ગ્યાતા મંદિર, સંદેશો મળીયો વાટમાં

                                શબ્દ દેશના સળંગ શિખરે શૂન્ય સાગરનો રાજવી,

અન્વય અનામી પૂરે કોડ..... મંદિર ગ્યાતા મંદિર, સંદેશો મળીયો વાટમાં

                                સુમતિ સૈયરની સાથે રૂપ ગુણના દ્વાર ઉગાડી,

ગુરુગમનો પહેરી લીધો મોડ ......મંદિર ગ્યાતા મંદિર, સંદેશો મળીયો વાટમાં

                                મંદિરીયાને છેલ્લે શિખર સદગુરુ શાન બિછાવી

ચૂંથારામ ના આત્માને છોડ......મંદિર ગ્યાતા મંદિર, સંદેશો મળીયો વાટમાં

-----------------------------------------------------------------------------------------------

મને અંતરદેશી મળીયા

(રાગ: મારું રણ તમે છોડવો રે રણછોડરાયા ......)

મને અંતરદેશી મળીયા રે ભરમણાઓ ભાગી

મારા મનના મનોરથ ફળિયા રે વિટંબણાઓ ત્યાગી

                  ભવસાગરમાં ભટકાતો

                  મોહ-માયાની ખાતો લાતો

પંચ ભૂતોમાં ભટકાતો રે ....ભરમણાઓ ભાગી....મને અંતરદેશી...

                  મારે અંતરમાં અજવાળું

                  હું બહાર કશું ના ભાળું

મારું સરી પડ્યું જગનું લારું રે ....ભરમણાઓ ભાગી....મને અંતરદેશી...

                  સદગુરુની શાંનકા વાગી

                  મારી અંતર જ્યોતિ જાગી

ચૂંથારામ રહ્યો અનુરાગી રે ....ભરમણાઓ ભાગી....મને અંતરદેશી...

-----------------------------------------------------------------------------------------------

માનવતા જાળવવી

(રાગ: અંતર પ્રીતિ લાગી કનૈયા મળવા વહેલો આવજે)

માનવતા જાળવવી હોય તો નીતિ રીતી પાળજ્યો

સજ્જનતા જાળવવી હોય તો વિવેકબુદ્ધિ રાખજ્યો

ભક્તપણું જાળવવું હોય તો વાણીને વશ રાખજ્યો

સંતપણું જાળવવું હોય તો મોહ-મમતાને ટાળજ્યો

કર્તા-અકર્તા રહેવું હોય તો જળકમળવ્રત ચાલજ્યો

જીવનમુક્ત બનવું હોય તો દેહભાવ ને છોડજ્યો

ચૂંથારામ ગુરુમુખી બનવું હોય તો આત્મદ્રષ્ટિ જોડજ્યો

-----------------------------------------------------------------------------------------------

અગમ-નિગમ

(રાગ: ચાંદો તે ચાલે ઉતાવળો, ચાંદરણી તારાને સાથ રે)

અગમ-નિગમ જાણે જ્ઞાની રે - જ્ઞાની તો અનુંભવાર્થી હોય રે

જ્ઞાની તો વાંચે ફરી-ફરી - ખોટ કે કસર હોય શાની રે

જ્ઞાની જાગે ધ્યાનમાં લાગે - નિજ પદમાં સુરતા ઠહેરાણી રે

વિષયથી વિરક્ત દેખી લ્યો - સંત ના હોય માની કે તાની રે

જ્ઞાની બોલે જુઠ્ઠું ના છોલે - ગુરુમુખી જ્ઞાનીની એંધાણી રે

દ્રશ્ય કલ્પનાઓ તો દુર કરે - ચૂંથારામ સ્વ-સ્વરૂપમાં સમાય રે

-----------------------------------------------------------------------------------------------

સત્યના સરોવરે

(રાગ: પ્રભુ ઊંડો તે કુવો જળ ભર્યો રે)

               સંતો સત્યના સરોવરે સંચર્યા

ત્યાં છે દેવો ના દેવ મહાદેવ રે ...... સરોવરે સંચર્યા

               સંતો જ્ઞાન ગલી રે શેરી સાંકડી

હું તો જોવું મારા ગુરુજીની વાટરે .... સરોવરે સંચર્યા

               સંતો ઝગમગ જ્યોતો ઝળકી રહી

વાગે અનહદ નગારાંની ધુશ રે ..... સરોવરે સંચર્યા

               બારે મેઘ પડગમ રૂપે ગાજતાં

પલ-પલ થાય વીજના ચમકાર રે......સરોવરે સંચર્યા

               ગુરુજી અનભે સિંહાસને શોભતા

દાસ ચૂંથારામ વદે જય જયકાર રે ...... સરોવરે સંચર્યા

-----------------------------------------------------------------------------------------------

ના આવે ગુરુગમને તોલે

(રાગ: લીલો માંડવો રચાવો પીળી પાંદડીએ સજાવો મારા રાય)

ભલે વેશ બદલો, ભલે દેશ બદલો હંસારાય

               તોયે ના'વે ગુરુગમને તોલે મારા રાય

ભલે કેશ ચૂંટાવો, ભલે મુંડ મૂંડાવો હંસારાય

               તોયે ના'વે ગુરુગમને તોલે મારા રાય

જો કોઈ ભગવાં કરાવે કે કોઈ દાઢી રખાવે હંસારાય

               તોયે ના'વે ગુરુગમને તોલે મારા રાય

જો કોઈ મૌન ગ્રહે કે કોઈ કષ્ટ સહે હંસારાય

               તોયે ના'વે ગુરુગમને તોલે મારા રાય

પ્યારી નારી છોડો કે ભલે વ્યવહાર તોડો હંસારાય

               તોયે ના'વે ગુરુગમને તોલે મારા રાય

ભલે રહો ઉપવાસી ભલે તીરથ કરો કાશી હંસારાય

               તોયે ના'વે ગુરુગમને તોલે મારા રાય

ભલે શ્રોતા બનો કે ભલે વક્તા બનો હંસારાય

               તોયે ના'વે ગુરુગમને તોલે મારા રાય

ચૂંથારામ મીઠો-મીઠો સાદ કર્ણ સુણી લેજો નાદ હંસારાય

               તોયે ના'વે ગુરુગમને તોલે મારા રાય

-----------------------------------------------------------------------------------------------