(રાગ: સમજુને શીખ શું દઈએ......)
ત્યાં હતા ઊંચા આસમાને.....ભ્રમિત આવ્યા જગપુરમાં રે;
જગતપુરમાં રૂપ, ગુણ, નામ;
પાંચ વિષયોના કલ્પિત ધામ;
પાંચ ભૂતોની આ કાયા.....ભ્રમિત આવ્યા જગપુરમાં રે;
અંધારી ઘમ્મર ઘટે પૂર્યો વાસ;
ભર્મે ભૂલેલાને જઠરાનો તાપ;
વાસના બાંધે બંધાઈ.....ભ્રમિત આવ્યા જગપુરમાં રે;
જ્યાં રે જુઓ ત્યાં માયાનો પાસ;
હરિ ગુરુ સંતોમાં અવિચળ વાસ;
ચુંથા ચૈતન્યને ચુકી.....ભ્રમિત આવ્યા જગપુરમાં રે;
(રાગ: આજ મારો બંદલોજી શાના રે હુંશી.....)
બ્રહ્મ કપાલીમાં ઝગમગ જ્યોતિ....
જ્યોતિમાં જ્યોત મિલાવો જીવાભાઈ....રામ ઝરુખે નીતિની રીતી...
દુનિયાના ડા'પણમાં શીદ કરો પ્રીતિ.....
અંતે કનડશે કરેલી અનીતિ.......રામ ઝરુખે નીતિની રીતી...
મમતા ધરી શીદ વહોરો વિપત્તિ........
સુક્ષમ દેહથી છોડો આશક્તિ........રામ ઝરુખે નીતિની રીતી...
નરતન નગરીમાં નામનાં મોતી......
ચુંથારામ ગુરુગમથી મોતી લેવાં ગોતી......રામ ઝરુખે નીતિની રીતી...
(રાગ: અરે જીવ શું કરવા આથડે, પ્રભુની ગમ ગુરુ વિના નહીં પડે)
દુનિયા દેવ તણો દરબાર, મનવા માની લે નિર્ધાર જી
મારું તારું જુઠી કલ્પના, શિર પર સર્જનહાર જી
જ્યાં જુઓ ત્યાં આપ સરીખો, બીજો નહીં બોલનહાર - મનવા માની લે..........
હું કરું, આ મેં કર્યું સૌ ખોટી તાણાતાણ
પ્રાણ પવનને જે ચલાવે, સૌનો સર્જનહાર - મનવા માની લે..........
જગત નિયંતા રાખે નિયમમાં ત્રિલોકનો રચનાર
ચુંથારામ કહે યંત્ર નો યંત્રી જોઈ રહ્યો કિરતાર મનવા માની લે..........
(રાગ: ઓ.....માં.... પહેલા ચોગડીયાની રાત રે.....)
હંસા ધરતી ધબકારે ના ચાલીએ રે......જી
હંસા તાપ તપેલું ધૂળ થાય રે હંસા રાજા - ભવસાગર તરવો દોહ્યલો રે....જી
હંસા ભાવ દેખીને વાણી ભાખીએ રે.....જી
તેનું મોઘેરું થાય ઘણું મૂળ રે હંસા રાજા - ભવસાગર તરવો દોહ્યલો રે....જી
હંસા વેણ ને નેણ નિહાળીએ રે......જી
તેના દિલની પતીજ પડી જાય રે હંસા રાજા - ભવસાગર તરવો દોહ્યલો રે....જી
હંસા ચિંતન કરીએ નિજ નામનું રે.....જી
ચુંથારામ ગુરુ શરણ મળી જાય રે હંસા રાજા - ભવસાગર તરવો દોહ્યલો રે....જી
(રાગ: મનસ્વી)
ઊંચી ઊંચી વાદળીમાં રંગતાળી રંગતાળી;
આસમાને સુરતા ઠાળી છે...નીચેની દુનિયા ખારી છે.
ઓહમ સોહમના ઝણકારા મારતા, ઝણકારા મારતા;
ચંદ્ર, સૂર્ય વચ્ચે સરસ્વતી ધારતા, સરસ્વતી ધારતા;
નાસાગ્રે નુરતા ધારી છે...નીચેની દુનિયા ખારી છે.
નયને નિરંજન નામું તપાસતા, નામું તપાસતા;
ત્રિપુટી મંડળમાં જ્યોતિ ચમકાવતા, જ્યોતિ ચમકાવતા;
ચુંથારામ નિજ છબી ન્યારી છે...નીચેની દુનિયા ખારી છે.
(રાગ: બાળા જોબનનો માંડવો રોપ્યો રે....)
હો ભાઈ.......અંતે તો જવાનું એકલું રે.....
સાથે પુણ્ય અને પાપ, ફૂલડે ફૂલડે ભમરો બહું ભમ્યો રે....
હો ભાઈ......કર્મોના બાંધેલા પોટલા રે.....
લાગે શિર પર ભાર, ફૂલડે ફૂલડે ભમરો બહું ભમ્યો રે....
હો ભાઈ......સાચું ભજન ભાથું વ્હોરજો રે......
સ્મરણ છોડાવે માર, ફૂલડે ફૂલડે ભમરો બહું ભમ્યો રે....
હો ભાઈ......ગુરુગમ કુંચી લ્યો હાથમાં રે........
ખોલો હૃદયના દ્વાર, ફૂલડે ફૂલડે ભમરો બહું ભમ્યો રે....
હો ભાઈ.......પોતે પોતાનામાં ભૂલો પડ્યો રે......
ચુંથારામ પોતે નિજ નામ, ફૂલડે ફૂલડે ભમરો બહું ભમ્યો રે....
(રાગ:તમે ના આવો તો મારા સમ છે અંબે માં....)
એક પાંચ પાંચ સ્થંભનો બંગલો છે....
એમાં આત્મારામની પથારી મનજીભાઈ....છાનાં છાનાં દાવ તમે રમશો નહીં;
તારો બાવન બજારે ડંકો છે......
વાગે નવસો નવ્વાણું પોળ માંય મનજીભાઈ....છાનાં છાનાં દાવ તમે રમશો નહીં;
તમે ચાલો તો સુરતા ચાલે છે......
તમે સ્થંભો તો સુરતા થંભી જાય મનજીભાઈ....છાનાં છાનાં દાવ તમે રમશો નહીં;
તમે અક્કલ બુદ્ધિને બાંધી છે.....
તારા વિચાર તોરંગે સવાર મનજીભાઈ....છાનાં છાનાં દાવ તમે રમશો નહીં;
તમે સ્થિર થાઓ તો બહું સારું છે....
દાસ ચુંથારામને ધીરુ ધીરનાર મનજીભાઈ....છાનાં છાનાં દાવ તમે રમશો નહીં;
(રાગ: કર્યા કર્મોના અંત સમય લેખાં લેવાશે જીવાભાઈ)
જ્યાં ત્યાં વાતાવરણની જબરી અસર શિરે થાય;
ઘરના જંજારી વાતાવરણમાં ચિત્ત ચાહય;
વિક્ષેપ થવાના પ્રસંગો નિત્ય નવા થાય;
રજો ગુણની રજથી ચેતન ઢંકાઈ જાય;
તમો ગુણના ઘોર અંધારા પડે ચિત્ત માંય;
આત્મ જ્ઞાનની વાર્તા ગમે નહીં કાંય;
સત્વ ગુણી સંતોની જો સંગતમાં રહેવાય;
ચુંથારામને તો દૈવીય આનંદ મળી જાય;
(રાગ: સોના કોદાળી પાણા ખોદીયાં......)
રત્ન પદાર્થ દેહ મળ્યો છે....હ્રદય મદિરમાં રામ....મંથન કરી જુઓ...
તલમાં તેલ જેમ, દહીંમાં ઘી તેમ, તવમાં આતમરામ....મંથન કરી જુઓ...
બ્રહ્મ પ્રકાશ તે ભાવનામાં પ્રગટે, સંતોનું દીધેલું દાન....મંથન કરી જુઓ...
દીવાથી દીવો, કાંટાથી કાંટો, સૂર્યથી સૂર્ય દેખાય....મંથન કરી જુઓ...
શરીરના લાખો ટુકડા કરો તોય, આત્મા નહીં સમજાય....મંથન કરી જુઓ...
ધર્મનો ધારનાર, આત્માનો જાણનાર, જ્ઞાની ઉતારે ભાવ પાર....મંથન કરી જુઓ...
ભૂખ,દુઃખ તનને શીદને વેઠાવે, ચુંથા સમજવાનું રહી જાય....મંથન કરી જુઓ...
(રાગ: ઊંચી સ્વરૂપ કેરી જ્યોત...મદિર ગ્યા'તાં......)
મિથ્યા સંસાર કેરો મોહ....મરવા બેઠો મરવા...નવ જાણ્યું નિજ સ્વરૂપને;
કાયા કરમ કેરો કોટ....મરવા બેઠો મરવા...નવ જાણ્યું નિજ સ્વરૂપને;
તૃષ્ણા વાળો જીવ સદાયે, ભિખારી સમજવો....
સદગુરુનો કીધોના સંયોગ.....મરવા બેઠો મરવા...નવ જાણ્યું નિજ સ્વરૂપને;
મિથ્યાત્વ એ અંતરગ્રંથી, જ્યાં સુધી છેદાય ના....
ત્યાં લાગી કલ્યાણનો વિયોગ....મરવા બેઠો મરવા...નવ જાણ્યું નિજ સ્વરૂપને;
હંસ સભામાં જવા છતાં, કાગપણું ના જાય તો......
ચુંથારામે શીદને લીધો બોધ.....મરવા બેઠો મરવા...નવ જાણ્યું નિજ સ્વરૂપને;
(રાગ: મારા વાલા રે વચન તમારાં સાચાં.....)
મારા વાલા રે....આત્માની સમ શ્રેણી - દયા, ક્ષમા, શાંતિ ઉર આણી...
મારા વાલા રે....સંકલ્પ-વિકલ્પ ત્યાગે - આશા-તૃષ્ણા ઓછી કરી નાખે....
મારા વાલા રે....મારું તારું મેલી દેવા - તમને જાણ્યા પરમેશ્વર જેવા.....
મારા વાલા રે....દુઃખથી નહીં કંટાળે - રહે આત્માના જ વિચારે.....
મારા વાલા રે....ઉડાઉ પણ ઉદાર નહીં - કરકસર પણ કંજૂસ નહીં.....
મારા વાલા રે....અવર-સવર કરી પરખો - તે જાણે પરમેશ્વર સરખો....
મારા વાલા રે....કુળ કુટુંબ ઘર નારી - તેમાં રહેવું મહેમાન વ્રત ધારી.....
મારા વાલા રે....ચુંથારામ કહે એવો - તેને જાણ્યો પરમેશ્વર જેવો....
(રાગ: નંદનો કુંવર હજુના આવીયા)
સંસાર સમુદ્રમાં પાકતાં, સતધર્મના મોતી.....
દ્રશ્ય-અદ્રશ્યમાં નીરખતાં, દિસે ઝગમગ જ્યોતિ.....
ખારા સાગરમાં.......ઊંડા ભીતરમાં........
નિર્વાસના એ રહ્યાં ઝુકી, સતધર્મના મોતી.....
ગગનગુફામાં પરવરતાં, સતધર્મના મોતી.....
ક્ષમા ખડગ લઇ......વિવેક કરવત લઇ........
શુક્ષમણામાં ભરી જતાં, સતધર્મના મોતી.....
સંત મુનીઓ.......તપસી, તાપસીઓ........
ચુંથારામ જગમાં સૌ નીપજતાં, સતધર્મના મોતી.....
(રાગ: હું રે નાનકડી ને હરિવર મોટા..... )
હૈડાં શીતળ થાય મારા વાલા, સંતોની સંગતીમાં રહી ને રે....
સંગતીમાં રહીએ, આશીર્વાદ લઈએ.....
હેતે હરિ રસ પીજીએ રે.....હૈડાં શીતળ થાય મારા વાલા
નયનો સુધારીએ ને શ્રાવણ સુધારીએ...
વાણીને વશ કરી લીજીએ રે.... હૈડાં શીતળ થાય મારા વાલા
મનના તોરંગડાને સત્ય ખીલે બાંધીએ....
લોભ, ક્રોધ, મોહથી બીજીએ રે.... હૈડાં શીતળ થાય મારા વાલા
ત્રિગુણી માયાથી ચેતતા રે રહીએ....
ચુંથારામ ગુરુના ગુણ ગાઈએ રે...હૈડાં શીતળ થાય મારા વાલા
(રાગ: બેની પાટ બેઠા બોલો બેની હારડો રે....)
સામા બેઠા સંતો... પૂછો નિજની વાર્તા રે...
હંસો ક્યાંથી આવ્યો.... કેમ આવ્યો... શું કરવાનું...પૂછો નિજની વાર્તા રે...
હંસો નિત્ય કે અનિત્ય, પૂછો વાર્તા રે.....
હંસો ક્યાં છુપાયો.... ક્યાં બંધાયો.... કેમ કરીને છૂટે....નિજની વાર્તા રે....
હંસો નિજ સ્વરૂપે કોણ, પૂછો વાર્તા રે....
તેની જાતી કોણ.....જ્ઞાતિ કોણ.... કયા ગોત્રવાળો.... પૂછો વાર્તા રે....
હંસો નાનો છે કે મોટો, પૂછો વાર્તા રે...
ચુંથારામ આદિ કે અનાદિ છે...... ઊંઘે છે કે જાગે છે...... જનમ મરણ તે કોને... પૂછો વાર્તા રે....
(રાગ: તારો ભરોસો મને ભરી... ગોવર્ધન ગિરિધારી...)
મેં તો જાણ્યો જગતપતિ ન્યારો... સંતોને ગણો પ્યારો... અમલમાં અવિકારી
નામ નિરંજન નયનોમાં નીરખ્યો... પ્રેમપુરીમાં પ્રગટ પારખ્યો....,
અંગે-અંગમાં ખુમારી.... આનંદની બલિહારી.... અમલમાં અવિકારી
નવસે નવ્વાણું વહેતી નાડી.... બોતેર કોઠા પંદરમી બારી....,
ગુરુગમથી બારી ખોલી.... આનંદે રહ્યો ડોલી.... અમલમાં અવિકારી
સ્વ સ્વરૂપે અનુભવ મળીયો.... નિર્વાણ પદમાં સત્ય ઉચ્ચરીયો....
ચુંથારામ નિજ અભ્યાસે.... અંતર પૂરો ઉલ્લાસ.... અમલમાં અવિકારી
(રાગ: શેરી વળાવી સજ કરાવું ઘેર આવો ને...)
એક અમરા તે પુરનો હંસલો આવ્યો જગપુરમાં....
એને લાગી જગતની લહેરો, હંસો આવ્યો જગપુરમાં.
એને માનવનાં પુદગલ પહેરીયાં, આવ્યો જગપુરમાં...
એણે પીધેલાં દુન્યવી દૂધ, હંસો આવ્યો જગપુરમાં.
એણે કુટુંબમાં મમતા ધરી, આવ્યો જગપુરમાં......
એણે વિસાર્યા અમરલોક, હંસો આવ્યો જગપુરમાં.
એને પાંચ વિષયોએ ઘેરીયો, આવ્યો જગપુરમાં....
પછી બન્યો આશાનો દાસ, હંસો આવ્યો જગપુરમાં.
એણે કર્મોનાં બાંધ્યાં પોટલાં, આવ્યો જગપુરમાં......
પછી, ફર્યો ચોરાસીના ફેર, હંસો આવ્યો જગપુરમાં.
હરિ, ગુરુ સંત જો કૃપા કરે, આવ્યો જગપુરમાં......
ચુંથારામ શરણે પડે સુખ થાય, હંસો આવ્યો જગપુરમાં.
(રાગ: બેની નથી આપણા મોટા ઘરની રીતો......)
વીરા, પંચ વિષયમાં રચ્યા-પચ્યા શીદને ફરો રે.
વીરા, નથી આપણા નિજ ધરમની રીતો, શરીરના ભાવે શીદને ફરો રે.
વીરા, આકૃતિમાં વિકૃતિ તો શીદને કરીએ રે.
વીરા, અંતરયામી ઘરમાં દેખણહારો, શરીરના ભાવે શીદને ફરો રે.
વીરા, નિત્ય-અનિત્ય વિવેક ધરી ચાલીયે રે.
વીરા, દેહદર્શીના દુઃખનો નથી પાર, શરીરના ભાવે શીદને ફરો રે.
વીરા, જ્યાં જુઓ ત્યાં અનામ નામે ઝળકી રહ્યો રે.
ચુંથારામ સુખનો સાગર સતચિત્ત આનંદ માંય, શરીરના ભાવે શીદને ફરો રે.
(રાગ: પોઢ્યા જાગજો રે તમારે દાતણીયાની વેળા...)
હરેક સંતો જાગજો રે દિનકર ઊગ્યો...... અજવાળાં આપણા દેશમાં;
હરેક વસ્તુ વહોરજ્યો રે સાચાં મોતી..... વેરાયાં સામા ચોકમાં;
જ્યાં જુઓ ત્યાં નામે નામ;
અમરાપુરના મોટા ધામ;
હરેક ગુરુના દેશમાં રે નહીં કોઈ નાનું, કે મોટું સમતોલમાં;
બાવન બહારો બોલે છે;
ત્રિવેણીમાં તોલે છે;
હરેક પડદા ખોલજો રે નથી બીજો, સમજાશે ગુરુની શાનમાં;
હદ-બેહદમાં વાસ છે;
અનહદમાં પ્રકાશ છે;
હરેક ચુંથારામ સમજજો રે અક્ષર દેહે, સમજાશે સહુ ને સહેજમાં;
(રાગ: ચંદન ભરી તલાવડી ને મોતીડે બાંધી પાળ રે.....)
ચાલ્યા જીવોભઈ જાત્રાએ ને લીધો પુદગલ વેશ....
હોવ......હોવ.......... લીધો પુદગલ વેશ.......
દેહ નગરમાં ઉતર્યાને ત્યાં કીધો પ્રવેશ.......
પાંચ ભૂતોના પાંચ દીકરાને દીકરે વાળ્યો દાટ....
હોવ......હોવ..........દીકરે વાળ્યો દાટ .......
મારી મચડીને ગોઠવી દીધા મોહ માયાની વાટ......
માયાની ત્રણ છોકરીઓ જે આશા, તૃષ્ણાબાઈ,....
હોવ......હોવ.......... આશા, તૃષ્ણાબાઈ......
ત્રીજી લાલચ લજામણી જે આંઠે રહી છે છુપાઈ......
અષ્ટવક્રની ટુકડીએ રે ઘેર્યો સમરથ વીર....
હોવ......હોવ.......... ઘેર્યો સમરથ વીર.......
નિજ દર્શન સૌ ભૂલી ગયા ને પડ્યા ભવાટવી નીર.......
સુખને માટે ફરી વળ્યા, જ્યાં સુખ ત્યાં ભડકો હોય....
હોવ......હોવ.......... સુખ ત્યાં ભડકો હોય.......
શાંતિનું સ્થાન મળે નહીં ને પસ્તાયો મન માંય.......
ચુંથારામ જો સહેજમાં જો ગુરુ મળે ઘટ માંય....
હોવ......હોવ.......... ગુરુ મળે ઘટ માંય......
અમરધામમાં પહોંચાડી દે અખંડ સુખ છે ત્યાંય......
(રાગ: ભવસાગરથી તારો દયાળુ ભવસાગરથી તારો....)
સમય મળ્યો છે સુધારો સંસારમાં સમય મળ્યો છે સુધારો;
જાગ્યા તો જાણો ઉજીયારો...સંસારમાં સમય મળ્યો છે સુધારો....
સમયને ભૂલ્યો તો જિંદગીથી ડુલ્યો;
સીધો પાટો મૂકી અવળો હાલ્યો;
ઝીલ્યો ના સાચો કિનારો....સંસારમાં સમય મળ્યો છે સુધારો....
મનુષ્ય દેહમાં ઉગારવાનો આરો;
હવે ભૂલ્યો તો ફોગટ જન્મારો;
સંતનો લઈ લ્યો સહારો....સંસારમાં સમય મળ્યો છે સુધારો....
પ્રથમ પહેલા મનોવૃત્તિ વાળો;
કામ, ક્રોધ, મદ, લોભને મારો;
ત્યારે જડે પંથ પ્યારો....સંસારમાં સમય મળ્યો છે સુધારો....
સદગુરુએ મારો સમય સુધાર્યો;
પોતાનો જાણીને પાર ઉતાર્યો;
ચુંથારામ સ્વરૂપે ચિત્ત ધારો....સંસારમાં સમય મળ્યો છે સુધારો....
